Müstehcen ve Küfürbaz Sendrom Tourette

Yıl 1983, George Gilles de la Tourrette için çok kötü geçen bir yıldır. 15 Ağustos gecesi, hem hocası, üstadı hem de çalıştığı hastanenin patronu olan Jean-Martin Charcot aniden yaşamını yitirir. Ardından oğlu Jean’ı çok genç yaşta menenjitten hayatını kaybeder.

6 Aralık günü ise neredeyse öleceği ve kaderini değiştiren bir olay başına gelir. O akşam, siyahlar içindeki bir kadın kendisini görmek istediğini söyler. Hizmetkar Tourette’nin evde olmadığını ve içeri geçmesini söyler. Tourette eve geldiğinde, kadın onu muayenehanesine kadar izler. Çalıştığı hastanenin doktorları Luys ve Charcot’un isimlerinin olduğu bir kağıt parçası çıkarır ve Tourette’e, bu iki doktor yüzünden hayatının mahvolduğunu söyler. Ardından da 50 frank talep eder. Doktor, akli dengesi yerinde olmayan kadına, gözetimi altına girmesi tavsiyesinde bulunur. Kadın öfkeden çılgına döner ve bir tabanca ile Tourette’ye üç kez ateş eder. Bu sayede kadın nöroloji tarihine geçmeyi başarmıştır ve aşırı tatmin olmuş bir şekilde, polislerin gelmesini oturarak beklemeye başlar.

Kaderin bir cilvesi, Tourette’nin boynuna isabet eden de dahil olmak üzere, kurşunlardan hiçbiri organlarına zarar vermez. Ve bu talihsiz olaydan doktor sağ kurtulmayı başarır. Polis tarafından yapılan soruşturmada, 32 yaşındaki kadının hastanesinde bir dönem yattığı doğrulanır. Hatta Rose Kamper ismindeki bu kadın, yargılanması esnasında, hipnoz etkisi altındayken bu suçu işlediğini iddia eder. Ancak Tourette ve Charcot bu meseleyi deneysel olarak ele almışlar ve hipnoz esnasında, hiçbir hastanın böyle bir suçu işlemek için telkin edilemeyeceğini ve hastaların ahlaki muhakeme yetilerinin gayet sağlam olduğu sonucuna varırlar.

Hatta bu konuyu en çok savunanlardan biri Tourette bu vurulma olayından iki gün önce, gazeteye verdiği röportajda, telkin yolu ile işlenen tek bir vaka olmadığını belirtip meydan okur. Fakat iki gün sonra olay kapısında yaşanacaktı.

İlk soruşturmada hipnozun olayda hiçbir rolünün olmadığı kanısına varılır. Kamper’in savunması hakimler tarafından reddedilir. Kadının akıl sağlığı yerinde olmadığı gerekçesi ile Sainte-Anne akıl hastanesinin kapalı koğuşuna yatırılır. Birkaç yıl sonra bu sefer oranın bir hemşiresini öldürmeye kalkışır. 1910 yılında ise hastaneden kaçmayı başarır. Polis yerini tespit ettiğinde kızlık soyadı ile terzilik yapmaktadır. Artık akli dengesi yerindedir ve hastaneye yatırılmaya gerek görülmez. Fakat yaşı ilerledikçe paranoyak davranmaya başlar, yeniden hastaneye kapatılır ve orada 1955 yılında 92 yaşında hayatını kaybeder.

Tourette’in hayatında her zaman ters giden bir şeyler olur. Çocukluğundan beri dengesizlikten mustariptir. İlerleyen yıllarda, meslek yaşamının büyük bir kısmında kendini priskiyatri hastalarına adar. Bir süre sonra rahatsızlığı çok büyük boyutlara taşınır.

Tourette, araştırmacı ve terapist olarak önüne gelen her işi üstlenir. 1880’lerde, büyüklük kuruntusu ve histerik felç gibi rahatsızlıkların yanı sıra, Parkinson ve multiple skleroz gibi hastalıkları da içine alan, henüz aralarında bir ayrım yapılmamış nörolojik ve psikiyatrik muayeneler de bunlara dahildir.
Tedavi biçimleri, elektroşok, ameliyattan hipnoz ve soğuk duşa kadar değişir. Tourette, hatta titreşen koltuk ve titreşen kask vasıtası ile Parkinson hastalarının tedavisinden bahseder.

Tourette günümüzde kendi sendromu ile bilinir.

TOURETE SENDROMU NEDİR

Nöropsikiyatrik bir hastalık olan Tourette Sendromu; istemsiz bir şekilde ortaya çıkan ve çoklu motor hareketlerin yanı sıra bir ya da birden fazla sesle karakterize olan bir tik bozukluğunun adı. Hastalığın ismi, 1885 yılında hastalarla çalışma yapan ve sendromu tanımlayan Fransız doktor Gilles de la Tourette’ten gelir.

Tourette, 26 yaşındaki Dampierre Markizi o dönem için çok yadırganan bir tavır sergiliyordu. Küfürbazdır, müstehcen bir tarzla konuşur ve tikleri vardır. Ölümüne kadar kahrolası domuz şeklinde bağırdığı bilinir. Markiz, küçük bir çocukken de aynıdır. Alfabedeki harfleri kopyalarken eli birden fırlarcasına kayıp kağıttan uzaklaşır.

Bu vakanın ilginç yanı, günümüzde Tourette sendromu tanısını koymaya sebep olan tüm belirtileri markizin gösteriyor olmasıdır. Tourette’nin gözlemlediği sekiz hastanın hepsi sadece hastalığın bazı belirtilerini sergilerken markizde hepsi gözükmektedir.

Tourette Sendromu’nun ilk belirtileri genel olarak 3-9 yaş aralığındaki çocuklarda görülür. Bu basit motor belirtiler genellikle boyun ve kafa bölgelerinde ve belirli aralıklarla kendini gösterir. İlk semptomlar arasında göz kırpma, omuz silkme ve başı ileri geri sallama gibi hareketler bulunur. Tourette’nin tanısı için de bu hareketlerin belirli bir süre devam etmesi gerekir.

Bu tik bozukluğunun bilinen herhangi bir tedavisi olmasa da şiddetli semptomları en aza indirecek ilaç ve terapi gibi tedavi yöntemleri uygulanmaktadır. Bu sayede, hastalar günlük hayatına devam edebilmekte ve sosyal olarak var olabilmektedir.

Tik Nedir?

Tik; kişilerin kontrol edemediği, düzensiz bir şekilde tekrar eden, kompleks ya da daha basit hareket veya seslerdir. Tik sahibi kişiler bu hareketleri yapma ihtiyacı hissetmektedir. Hareket ya da seslerin tekrarlanmasının ardından ise kişiler rahatlamaktadır. Tikler genel olarak her yaşta görülse de en sık küçük yaştaki çocuklarda görülmektedir. Özellikle ilköğretim yaşındaki çocuklar tiklerin en sık görüldüğü yaş grubudur.

Tikler, basit ya da karmaşık yapılı olmalarına göre birbirinden ayrılmaktadır. Birden ortaya çıkan ve bazı zamanlarda haftalar boyunca devam eden omuz kaldırma, göz kırpma, dudakları hareket ettirme gibi motor hareketlerin yanı sıra esneme ve öksürme gibi vokal tikler de basit tik kategorisine girmektedir.
Kompleks tikler ise daha ritmik ve belli bir amaca yönelik hareket ve seslerden oluşmaktadır. Düz çizgi üzerinde yürüme ya da daire çizme, tekme atma, çömelme, söylenen sözlerin tekrarlanması (ekolali) ve müstehcen konuşma (koprolali) uzun süreli ve karmaşık tiklerden bazılarıdır.

Tourette Sendromu, basit ve kronik tip bozuklukları ile birlikte tip bozukluğu çeşitlerinden biridir.

Neden Olur?
Tourette Sendromu’nun sebebi tam olarak bilinmemekle birlikte genetik faktörlerin bu hastalığın ortaya çıkmasında önemli bir etken olduğu düşünülür. Ailesinde tik bozuklukları ya da Tourette Sendromu görülenlerde bu hastalığın ortaya çıkma ihtimali daha yüksektir.

Sendromun ortaya çıkmasında genetik faktörlerin yanı sıra nörobiyolojik, nörokimyasal, psikolojik ve çevresel faktörlerin de etkisi vardır. Nörobiyolojik ve nörokimyasal faktörlerin etkisini gösteren bazı araştırmalar beynin belli bölgelerinde görülen hasarlara işaret eder. Dopamin, seratonin ve noradrenalin salgılarında görülen sorunlar Tourette Sendromu’na neden olabilir.

Tourette Sendromu’nun nöropsikiyatrik bir hastalık olarak değerlendirilmesinde psikolojik ve çevresel faktörlerin etkisi bulunur. Kişilere stres, yorgunluk, heyecan ve panik yaratan aile, arkadaş, okul ya da iş ortamları gibi çevresel faktörler de tiklere neden olabilir. Aynı zamanda, bu sendromdan muzdarip kişilerde bazı psikolojik rahatsızlıkların görüldüğü de yapılan araştırmalarla kanıtlanmıştır. Obsesif kompulsif bozukluk, hiperaktivite ve dikkat eksikliği, depresyon ve uyku bozuklukları gibi rahatsızlıklar da Tourette Sendromu ile ilişkilendirilir.

Belirtileri ve Tipleri Nelerdir?

Tourette Sendromu’nun belirtileri ağır ya da hafif tikler olarak kendini gösterir. Sadece 1-2 saniye süren hafif tikler belli belirsizdir. Bazı tikler ise daha uzun süreli ve daha belirgindir. Bu farklı tikler şiddetine, sürelerine ve tekrar etme sıklıklarına göre basit ve karmaşık olmak üzere iki gruba ayrılır.

Yüz kaslarının çok kısa bir süre oynaması, göz kırpma, burun çekme gibi aniden ortaya çıkan ve saniyeler süren tikler basit tik olarak adlandırılır. Karmaşık tikler ise daha kompleks bir yapıya sahiptir. Bu tiklerde aynı anda birden fazla kas harekete geçer. Örneğin, göz kırpmak basit bir tikken aynı anda hem göz kırpmak hem de kafayı ileri ve geri hareket ettirmek karmaşık tik oluşturur.

Tourette Sendromu’nun genel belirtileri şu şekilde sıralanır:
⦁ Omuz silkme,
⦁ Göz kırpma ve devirme,
⦁ Başı sallama,
⦁ Göz ve burunda seğirme,
⦁ Dişleri sürtme,
⦁ Titreme,
⦁ Burna dokunma,
⦁ Nesneleri elleme ve koklama,
⦁ Hareketleri taklit etme,
⦁ Eğilme, çömelme, zıplama ve tekme atma,
⦁ Diğer insanlara dokunma,
⦁ Havlama, bağırma ve çığlık atma,
⦁ Burun çekme,
⦁ Öksürme ve boğaz temizleme,
⦁ Havaya üfleme,
⦁ Müstehcen sözler ve deyimler kullanma.
Tourette Sendromu tikleri yapılarının yanı sıra motor ve vokal olmak üzere iki tipe ayrılır. Motor ve vokal tikler basit ya da karmaşık olabilir.

Motor Tikler

Kas tikleri olarak da bilinen motor tikler bir ya da birden fazla kasın aynı anda çalışması ile oluşan tiklerdir. Omuz silkme, göz kırpma, kafa sallama gibi basit yapılı tiklerin yanı sıra bu tiklerin eş zamanlı görülmesi de motor tik olarak değerlendirilir. Kompleks motor tikler arasında çömelme, nesnelere dokunma, burna dokunma, nesneleri koklama, tekme atma gibi hareketler bulunur.

Vokal Tikler

Fonik tik olarak da bilinen vokal tikler ise ağız, burun ve boğaz bölgelerinde oluşan seslerle karakteristiktir. Burun çekme, öksürme, boğaz temizleme, havlama gibi basit yapılı vokal tiklerin yanı sıra daha karmaşık yapılı tikler de görülür. Müstehcen ve aşağılayıcı sözler, küfürler ve deyimler kompleks yapılı vokal tiklerden bazılarıdır. Koprolali ve ekolali olarak da bilinen bu tikler hastaların genellikle sosyal ortamda zor durumda kalmasına neden olur.

Tanı Nasıl Koyulur?
Uzman hekimler, Tourette Sendromu tanısı koyması bazı zamanlarda oldukça zorlanır. Bunun en önemli nedenlerinden biri tanı için doğrudan uygulanabilecek kan ya da idrar testi ve görüntüleme yönteminin bulunmamasıdır. Yalnızca, bazı çok şiddetli sendromlar için tomografi ve EEG gibi görüntüleme yöntemlerinden faydalanılır.

Sendromun doğru teşhisi için kişilerde görülen istemsiz ve anlık motor ve vokal tiklerin en az 1 sene boyunca devam etmesi gerekmektedir. Küçük yaşta görülen tikler bir süre sonra ortadan kalkabilir; sendromun doğru tanısı için de 1 senenin geçmiş olması gerekmektedir. Bununla birlikte obsesif kompulsif bozukluk ve hiperaktivite gibi psikolojik rahatsızlıkların varlığı da teşhis sırasında hekimlerin dikkat ettiği noktalar arasında bulunmaktadır.

Tourette Sendromu Tedavisi Nasıl Yapılır?
Tourette Sendromu’nda görülen hafif, orta ve ağır derecedeki tikler için farklı tedavi yöntemleri uygulanır. Tedavi yönteminin seçiminde bireylerin sosyal ve psikolojik durumları da tikler kadar önemlidir. Özellikle sık sık tekrarlayan kompleks tikler kişilerin sosyal ortamlarda zor durumda kalmasına sebep olur. Bu sebeple, tedavi yöntemleri seçilirken kişilerin sosyal ortamları, tikleri ve nöropsikiyatrik rahatsızlıkları detaylıca ele alınır.

Saniyeler içinde geçen ve belli belirsiz olan hafif tikler için genellikle herhangi bir tedaviye gerek yoktur. Bireyleri sosyal olarak ve günlük hayatta çok fazla etkilemeyen hafif tikler için yalnızca eğitim ve destek yeterli olur.

Hafif-orta ve orta-ağır şiddette tikleri bulunanlarda ise günlük hayatın ne kadar etkilendiği, tiklerin sıklığı ve sosyal çevrede yaşanan sorunlar dikkate alınmaktadır. Bu aşamada, davranışçı çözümler ve terapiler uygun görülmektedir. Farkındalık eğitimleri ile paralel ilerleyen terapilerde genellikle tiklere neden olan psikiyatrik sorunlar ortadan kaldırılmaya çalışılmakta ve sendromların azalması sağlamaktadır.

Terapinin yeterli gelmediği durumlarda ise ilaçlı tedavi uygulanmaktadır. Özellikle dirençli çoklu kompleks tiklerden muzdarip olan kişilerin anksiyete, stres ve diğer nöropsikiyatrik sorunlarında ilaçlardan faydalanılır.

Hayata Pi Academic İle Bakın

Pi Academic platformu olarak, yazar, editör ve diğer içerik üreticilerimizle sizler için ilgi çekici ve ilgiyle takip edebileceğiniz içerikler üretmekteyiz. Sizlere sunduğumuz içerikler başta Bilim, Teknoloji, Hukuk, İş Dünyası ve Haberler olarak kategorize edilmiştir. Tercih ettiğiniz içerik kategorisine tıklayarak okumaya başlayabilirsiniz.

Bununla beraber siber güvenlik alana ilgi duyuyor ve internette güvende kalmanız için bir şeyler okumak isterseniz buradan temel tavsiyelerle başlayabilirsiniz.