İş ve Eğitim Hayatında Motivasyonun Önemi

Motivasyon tanım olarak, güdülenme, harekete geçme, belirli hedef belirleyerek ilerleme anlamlarına gelir. Gerek yaşamımızda gerekse iş hayatında da büyük öneme sahip olan motivasyon, 21. yüzyılda bilişsel sinirbilimcilerin üzerine en çok değindikleri konulardan birisidir. Motivasyon kavramını iyi anlamak yalnızca bizi iş ve okul yaşantımızda daha başarılı kılmakla kalmaz, aynı zamanda kendimizi daha iyi tanımamızı sağlar.

Motivasyon, bir yerde bireyin kendi içsel örüntülerinin bir dışavurumu olarak tanımlanabilir. Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi isimli piramidi, insanın kendini gerçekleştirme noktasına kadar olan tüm ihtiyaçlarını bir arada göstermeye yönelik bir girişimdir ve bu piramidi tırmanmak konusunda en temel gereksinimlerden birisi, motivasyona sahip olabilmektir.

Fakat günümüzde bir insanın daha üst düzey ihtiyaçlarını tatmin edebilmesi için motivasyon tek başına yeterli değil. Bireyin içinde bulunduğu şartlar, sosyoekonomik durumu, içinde yaşadığı ülke ve çevresini saran insanlar gibi birçok etmen bir araya gelerek bireylerin ihtiyaçlarını karşılama başarısını belirler. Yine de motivasyon, diğer şartların en azından minimal düzeyde sağlandığının varsayıldığı bir durumda, bir bireyi daha fazlasını başarmasını sağlayan etkendir.

Son yıllarda yapılan araştırmalar, bireylerin takip etmeyi seçtikleri hedef türlerine ve hedef arayışındaki iç ve dış etkilere odaklanmıştır. Davranışsal hedeflerin açık motivasyon değeri, genellikle bu hedeflerin uygulanıp uygulanmayacağı konusunda güçlü bir belirleyici değildir zira bilinçsiz etkiler, hedefe ulaşma başarısını doğrudan değiştirebilmektedir. Dolayısıyla motivasyon kavramını daha kapsamlı bir şekilde ele almalıyız.

Herzberg’in iki faktörlü motivasyon sisteminin, gündelik yaşama, özellikle de iş veya okul hayatınıza nasıl uygulayabileceğimize bir bakalım, ne dersiniz?

Motivasyon Mekanizmaları

Bilişsel, duyusal ve davranışsal sinirbilim araştırmalarının zorluklarından biri, bu tür etkileşimleri olanaklı hale getiren sinirsel mekanizmaların motivasyon-biliş etkileşimini açıklayabilmektir. Temel zorluk, “motivasyon” ve “biliş” kavramlarının, birbirlerinden bağımsız olarak faydalarını bilmemize rağmen, beyinde ayırt edilebilir henüz net bir şekilde saptanamamış olmasıdır.

Bilişsel hedeflerin içsel temsilinde ve çalışan belleğin (örneğin frontoparietal ve frontostriatal devrelerin) aktif olarak sürdürülmesinde ve bilginin manipülasyonunda yer alan sinir sistemleri, motive edilmiş davranışların oluşumunda yer alanlara çarpıcı bir benzerlik gösterir.

Bilişsel, hesaplamalı ve sistemsel nörobilim alanındaki son araştırmalar, ödül sinyallerinin ve motivasyonel durum değişikliklerinin, devam eden nörobilişsel işlemeyi düzenlediği temel mekanizmalardan bazılarını ortaya çıkarmaya başladı.Bu çalışmalar, özellikle de mevcut ödül teşvikleri olan bir bağlamda görevlerin yerine getirilmesinin, çalışma belleğinde aktif bakım, hazırlık niteliğinde dikkat, epizodik kodlama ve karar verme gibi denetime özgü bilişsel süreçlerde geliştirmelere yol açtığını göstermektedir.

Motivasyon, insanların birincil güdülerine doğrudan hitap eder. Bu sebeple insanları kontrol etmek veya onlara liderlik etmek isteyen kişilerin, kitlelerinin motivasyon araçlarını çok iyi bilmesi gerekmektedir. Hâl böyle olunca, genellikle hiyerarşiler ve çatışan emeller üzerine inşa edilmiş olan modern iş yaşamında da motivasyon kavramı önemli bir yer tutar. Bu alanda bulunan maddi altyapı da düşünülecek olursa, motivasyon üzerine bugüne kadar çok sayıda ve çeşitte kuram geliştirilmiş olması şaşırtıcı değildir. Bu yazıda anlatılacak kuram, Herzberg’in İki Faktörlü Motivasyon Sistemi olarak bilinen kuramdır.

Herzberg’in İki Faktörlü Motivasyon Sistemi

ABD’li psikolog Frederick Herzberg’in 1959 yılında geliştirmiş olduğu bu kuram, iş hayatında önemli pozisyonlarda bulunan yüzlerce kişi ile gerçekleşen, önemli bir çalışmaya dayanmaktadır.

Bu çalışma, bu araştırmaya katılan kişilerin işlerinden en çok ve en az mutlu oldukları zamanları derinlemesine araştırmayı konu almıştır ve bu sayede iş yaşamının hangi kısımlarının, ne tür motivasyon mekanizmalarıyla iyileştirebileceğimizi tespit etmek için iyi bir fırsat sunmuştur. Herzberg tarafından bu çalışma sonucunda iş yaşamında motivasyonu, mutluluğu ve başarıyı etkilediği belirlenen iki faktör, motive edici faktörler ve hijyen faktörleridir.

Motive Edici Faktörler

Herzberg konseptinde tutumlar, tanımlar çerçevesinde maddeler halinde aktarılır.

Bunlar şöyledir:

• Başarı: İş, çalışana başarı hissini yaşatmalıdır. kişi, zor fakat değerli bir şey yapmış olmaktan gurur duyacaktır.
• Tanınma: Bir iş, çalışana başarılarının takdir edilmesini sağlamalıdır. Bu tanıma hem üstlerinden hem de yakınlarından gelmelidir.
• İşin kendisi: İşin kendisi ilginç ve çalışanları motive etmek için yeterince zorluk sağlamalıdır.
• Sorumluluk: Çalışanlar, yaptıkları işin “sahibi” olmalıdır. Bu tamamlanmadan kendilerini sorumlu tutmalılar ve yönetiliyormuş gibi hissetmemelidirler.
• İlerleme: Çalışan için terfi fırsatları bulunmalıdır.
• Büyüme: İş, çalışanlara yeni beceriler öğrenme fırsatı vermelidir. Bu, işte veya daha resmi eğitim yoluyla olabilir.

Hijyen Faktörleri

Hijyen faktörleri, çalışanların içinde bulunduğu ortamın durumunu ve kalitesini belirleyen faktörlerin bir bütünüdür. Yani tüm bunlar, asıl işin kendisinde mevcut değildir; daha ziyade işin yapılabilirliğini etkiler. Bunlar çok önemli faktörlerdir çünkü hijyen faktörlerinin olmaması, çalışanların daha az sıkı çalışmasına sebep olacaktır.

Kaynak: https://evrimagaci.org/herzbergin-iki-faktorlu-motivasyon-sistemi-calistigimiz-ortamlarda-motivasyonu-nasil-arttirabiliriz-9811

Bunlar da şöyledir:

• Şirket politikaları: Bunlar her çalışan için adil ve anlaşılır olmalıdır. Aynı zamanda rakiplerinkine eşdeğer olmalıdır.
• Denetim: Denetim, adil ve uygun olmalıdır. Çalışana makul olduğu kadar özerklik tanınmalıdır.
• İlişkiler: Zorbalığa veya kliklere karşı tolerans olmamalıdır. Akranlar, üstler ve astlar arasında sağlıklı, sevecen ve uygun bir ilişki sağlanmalıdır.
• Çalışma koşulları: Ekipman ve çalışma ortamı güvenli, amaca uygun ve hijyenik olmalıdır. Bir diğer deyişle hijyen faktörleri arasında gerçek “hijyen” de vardır.
• Maaş: Ücret yapısı adil ve makul olmalıdır. Aynı sektördeki diğer kuruluşlarla da rekabetçi olmalıdır.
• Durum: Kuruluş, kuruluş içindeki tüm çalışanların durumunu korumalıdır. Anlamlı bir çalışma yapmak bir statü duygusu sağlayabilir.
• Güvenlik: Çalışanların işlerinin güvende olduğunu ve sürekli işten çıkarılma tehdidi altında olmadıklarını hissetmeleri önemlidir.

Sonuç

İnsanlar, motivasyonlarını akla hayale gelmeyecek yerlerde bulabilirler ve hiç umulmadık hedeflere ulaşmakta kullanabilirler. İnsanlığı ilgi çekici ve şaşırtıcı kılan da budur. Bu sebeple bir şeyler üretmek için geliştirilen şş ortamlarında da motivasyonu kırıcı unsurlardan uzaklaşmalı, bu hayatın içinde olan herkesin motivasyonunu arttırıcı ortamlar sağlanmalıdır.

Pi Academic platformu olarak, yazar, editör ve diğer içerik üreticilerimizle sizler için ilgi çekici ve ilgiyle takip edebileceğiniz içerikler üretmekteyiz. Sizlere sunduğumuz içerikler başta Bilim, Teknoloji, Hukuk, İş Dünyası ve Haberler olarak kategorize edilmiştir. Tercih ettiğiniz içerik kategorisine tıklayarak okumaya başlayabilirsiniz.

Bununla beraber siber güvenlik alana ilgi duyuyor ve internette güvende kalmanız için bir şeyler okumak isterseniz buradan temel tavsiyelerle başlayabilirsiniz.



Hayata Pi Academic İle Bakın