Salgının başından beri uzlaşılan yol damlacık yoluyla olan. Hava yolu ile olan tartışılıyor. COvid 19 ‘da iki şekilde oluyor: Damlacık yolu ile veya havadan. Damlacık konusunda uzmanlar kesin olarak hemfikir. Konuşurken, hapşırırken, şarkı söylerken, bağırırken bırakılması gereken 1-1.5 metre fiziksel mesafe çok önemli. Bu nedenle fazla bağırmayın, şarkı söylemeyin. Spor yaparken maske çıksın ama dört dört buçuk metre ara mutlaka olsun. Virüs partikülleri havada asılı kalıyor. 14 dakika sonrası pratik olarak bulaştırma özelliği kayboluyor. ABD’de 61 kişilik koroda hep beraber şarkı söyleyen 53 kişi enfekte oldu. Kış geldiği için bu havayolu bulaş çok önemli  hale geliyor. Okulların, üniversitelerin açıldığı bu dönemde koronavirüse yakalanan kişi sayısında oldukça büyük bir artış yaşanıyor. Kış ayları yaklaşıyor,  hava biraz daha soğuyacak. Kapalı mekanlarda daha fazla vakit geçirmeye hazırlanırken,  koronavirüse sebep olan iki bulaş yolundan hava yolu daha da fazla tartışma konusu olmaya devam ediyor. Uzmanlar damlacık yolunda hemfikir iken hava yolu ile bulaşma konusunda karara varamıyorlar. Nitekim Dünya Sağlık Örgütü ilk zamanlarda yaptığı açıklamada hava yolu ile bulaşın olmadığını savunmuş, 250 bilim insanın karşı tezi sonrasında, bu iddiasından vazgeçmişti. Özellikle uçak tuvaletleri ve asansörler, klima konusunda kesinlikle maske takılması gerektiğini savunan uzmanlar, kış ayının gelmesi ile birlikte dikkat edilmesi gereken noktaları açıkladılar. Koronavirüs soğuk havalarda nasıl bir bulaş yolu izliyor ve kendimizi bundan nasıl koruyacağız? Uzmanlar, koronavirüsün sebep olduğu Covid-19’un mevsimsel bir hastalık olup olmadığı konusunda henüz kararsız fakat İngiliz Daily Telegraph gazetesine konuşan Reading Üniversitesi’nden Viroloji Profesörü Ian Jones, grip gibi diğer solunum hastalıklarının yaz aylarında daha az yayıldığını söylüyor.

Virüs kış aylarında etkili

Profesör Ian Jones konu hakkında şunları söylüyor:  “Bunun nedeni, nefesteki su damlacıklarıyla yayılmaları. Bu damlacıklar daha sıcak, kuru koşullarda ve daha çok UV ışığı altında daha çabuk kuruyor. Tersi de virüslerin daha çabuk yayıldığı kış ayları için geçerli.” Bazı araştırmacılar, koronavirüsün soğuk iklimlerde daha iyi geliştiğini belirterek , hastalığın Avrupa’da daha sıcak iklimlere göre daha büyük hasar vermesine dikkat çekiyorlar. İngiltere dahil, sekiz Avrupa ülkesinde Covid-19’dan hastaneye yatan 7 bin kişinin verilerine göre, sıcaklıktaki her bir derece atış, ölüm oranının kabaca yüzde 15 düşmesini sağlıyor. Fakat araştırmacılar, mevsimsel vaka artışlarının soğuk havadan çok, virüsün davranış biçimine bağlı olduğu görüşünde. Bath Üniversitesi’nden Mikrobiyolog Dr. Antrew Preston, “Kapalı mekanlara geçilmesi, büyük ihtimalle kış aylarındaki bulaşma artışının arkasındaki en büyük itici güç” şeklinde konuşuyor.

Kapalı mekanlarda nasıl güvende olabiliriz?

Klima ile ilgili Çin’de araştırma yapıldı.  Restoranda klima nedeniyle 1 kovidli 3 ayrı masada oturan dokuz kişiye hastalık bulaştırdı. Aynı durum, asansörlerde ve uçak tuvaletlerinde söz konusu. Fark, maske sizi korur ve fiziksel mesafenin önüne geçiyor. Havalandırması yeterli olmayan kapalı ortamlar en riskli bölgeler olarak görülmekte. Southampton Üniversitesi’nden kamu sağlığı uzmanı Dr. Michael Head, “Bulaşı zincirinin başlangıcı, sıklıkla publar ya da barlar gibi kalabalık, kapalı mekanlar. İyi havalandırılan, sosyal mesafenin korunduğu ve çok gürültülü olmayan yerleri seçin. Londra ve Japonya’da yapılan araştırmalar, iletişim kurmak için insanların bağırdığı yerlerde bulaşmanın daha çok olduğunu gösteriyor” açıklamasını yapıyor. Elleri dezenfekte etmek ve maske takmak hala kapalı mekanlarda kendimizi korumanın en iyi yolları olarak değerlendirilmekte. Ülkemizde maske takmak zorunlu. Fakat uzmanlar maskelerin, nemlendiği takdirde, dışarıdaki bakterileri durdurmayacağını, takılsa da hava damlacıkları yayma ihtimali büyüdüğü için işe yaramayacağı uyarısında bulunuyor. Bu nedenle yedek maske taşımak oldukça önemli. Bu nedenle uzmanlar, özellikle nemli veya yağmurlu havalarda, maskelerin düzenli aralıkla değiştirilmesinin çok önemli olduğu konusunda hemfikirler.

Evimizde ne tür önlemler almalıyız?

Ailelerin biraraya gelmesinin ve evlerde buluşmasının vaka sayısında artışa neden olduğu görüşü hakim. Hatta bu sebeple de İngiltere’de yerel karantina kuralları uygulamaya sokuldu. Oxford Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmaya göre, bulaşma hastaların belirti göstermesinden önce başlıyor. Yani başkalarıyla buluştuğunuzda, bilmeden riske giriyoruz. Evlerde gerçekleşen buluşmalar, hastalığın yayılmasında  itici güç, çünkü insanlar bu tür buluşmalarda birlikte daha çok vakit geçiriyor ve sosyal mesafeyi korumak kolay olmuyor. Bu nedenle uzmanlar, ne olursa olsun, konuklar konusunda sosyal mesafenin korunması konusunda uyarıyorlar. Sandalyeler arası en az 1 metre mesafe bırakılmalı ve mümkün olduğunca bahçe ya da balkonlarda oturulmalı.

Ne olursa Olsun Temiz Hava

Bilim insanları, virüsü dışarı soluyan biriyle aynı mekanda iseniz ve havalandırma yoksa zamanla birikim olacağı görüşünde. İşte bu sebeple de uzmanlar temiz havanın önemine dikkat çekiyor. Bu yalnızca Covid 19’a yakalanma ihtimalimizi değil, daha fazla “virüs yüküne” sahip olma ve hastalığı daha ağır geçirme riskimizi de artırıyor. En uygun yolun camları açmak olduğu ise aşikar. Hatta daha soğuk havalarda pencerelerin sürekli açık olması da bir başka doğru yöntem olarak görülüyor. Dondurucu cereyandan kaçınmak içinse, farklı odalardaki pencereleri aralayıp, evin içindeki kapıları açarak bir havalandırma yaratılması tavsiye ediliyor. Uzmanlar, kış aylarında elektrikli bir pervane kullanılmasına karşı uyarıda bulunuyor. Çünkü pervanenin virüs partiküllerini insanların yüzüne üfleyerek, durumu daha da kötüleştirebileceği iddia ediyor. Evde çok daha sıkı giyinmenin zamanı da gelmiş olabilir. Londra’da yapılan bir araştırma, merkezi ısınma sistemlerinin, bizleri hastalıklardan koruyan boğazımız ve burnumuzdaki mukus engelini kurutarak, virüsün yayılmasını hızlandırdığını ortaya koydu.

Hava filtre cihazı işe yarar mı?

HEPA filtreli cihazlar, mikroskobik düzeylerdeki su ya da mukus partiküllerini tutabiliyor. Ancak bu filtrelerin virüsü havadan temizleyip, temizlemediği henüz bilimsel olarak kanıtlanabilmiş değil. ABD’deki Mayo Clinic’ten Dr. Gregory Poland, hava filtreleme cihazlarının işe yarayabileceğini, fakat filtrelerin düzenli olarak değiştirilmesi gerektiğini belirtiyor. Hangi modeli seçeceğiniz konusunda da dikkatli olunmalı. Bazı markalar, herhangi bir kanıt olmasa da ürünlerinin havayı koronavirüsten arındırabileceğini iddia ediyor. Ayrıca, filtrelerin etkinliğinin, odanın boyutu ve filtrenin yeri olup olmadığıyla da bağlantılı olduğu kaydediliyor. Aynı zamanda onlarca ‘UV dezenfektanı’ internet üzerinden pazarlanıyor. Fakat hasteneler, bazı ekipmanları dezenfekte etmek için yüksek yoğunlukta UV ışığı kullanırken, bunun evlerde koronavirüs öldürmekte kullanılması mümkün gözükmüyor. Uzmanlar, virüsleri öldürecek yoğunluktaki UV ışınlarının, deride yanıklara yol açabileceğinin altını çiziyor.

Bağışıklığı güçlendirmek için neler yapılmalı?

D vitamininin Covid-19’a karşı koruduğu veya ağır geçirilmesini önlediği konusunda, giderek büyüyen kanıtlar mevcut. İspanya’da 76 hasta üzerinde yapılan bir araştırma sonucu, D vitamini takviyesinin, yoğun bakımda yatma ihtiyacını ciddi oranda azalttığını gösterdi. Fakat uzmanlar, 10 mcg’lik dozdan fazlasının alınmaması gerektiğini, fazlasının böbreklere zarar verebileceğini ve hatta Covid-19’u ağır geçirmenize yol açabileceğini belirtiyor. Dengeli, meyve ve sebze ağırlıklı, bağırsak dostu bir beslenme, bu kış genel olarak sağlığımızı korumak adına yapabileceğiniz en doğru şey.

Hayata Pi Academic İle Bakın

Pi Academic platformu olarak, yazar, editör ve diğer içerik üreticilerimizle sizler için ilgi çekici ve ilgiyle takip edebileceğiniz içerikler üretmekteyiz. Sizlere sunduğumuz içerikler başta Bilim, Teknoloji, Hukuk, İş Dünyası ve Haberler olarak kategorize edilmiştir. Tercih ettiğiniz içerik kategorisine tıklayarak okumaya başlayabilirsiniz.

Bununla beraber siber güvenlik alana ilgi duyuyor ve internette güvende kalmanız için bir şeyler okumak isterseniz buradan temel tavsiyelerle başlayabilirsiniz.